Promovirani Principi za izmjene Ustava Bosne i Hercegovine u Bihaću

Vijeće Kongresa bošnjačkih intelektualaca, Hrvatsko narodno vijeće u Bosni i Hercegovini, Srpsko građansko vijeće Bosne i Hercegovine i Forum parlamentaraca Bosne i Hercegovine 1990 godine održali su 27. avgusta 2021. godine javnu tribinu u Bihaću na kojoj su prezentirani principi za izmjene Ustava Bosne i Hercegovine koje su ove organizacije civilnog društva usaglasile.  Učesnici tribine bili su prof.dr. Kasim Trnka i mr.sc. Emir Zlatar (VKBI), Stipe Prlić (HNV), Zoran Jovanović (SGV) i Miro Lazović (Forum parlamenatarac BiH).

Principi za izmjene Ustava Bosne i Hercegovine koji su prezentirani su:

1. Uklanjanje sistemske diskriminacije rasprostranjene u cijelom ustavnom uređenju. Navedene presude Evropskog suda obavezuju državu da otkloni postojeća ustavna rješenja po kojima su svim građanima koji se ne izjašnjavaju kao pripadnici konstitutivnih naroda uskraćena elementarna građanska i politička prava. Ta prava su uskraćena i pripadnicima konstituentnih naroda ako ne žive u “odgovarajućem” entitetu. Diskriminacija je široko rasprostranjena i s obzirom na druge kriterije kao što su rodna pripadnost, religijska opredjeljenja, socijalni status, obrazovni nivo i dr.
2. Entiteti u Bosni i Hercegovini, kao administrativni oblici, uspostavljeni su na temelju „faktičkog stanja na terenu“ izazvanog međunarodnim oružanim sukobima, na temeljima etničkog čišćenja, zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava i genocida, i kao takvi su danas neodrživi. Decembra 1995. godine nismo imali presude međunarodnih sudova. Najveći problem u praksi je, pokazalo se, entitetsko glasanje u Parlamentarnoj Skupštini Bosne i Hercegovine.
3. Neprovođenje pravosnažnih sudskih presuda međunarodnih i domaćih sudova, jasno pokazuje da je u BiH na sceni suspenzija vladavine prava, te je u tom smislu neophodno u Ustav ugraditi sve neophodne izmjene kako bi se uspostavila vladavina prava i osigurala potpuna politička neovisnost pravosudnih institucija BIH. U Bosni i Hercegovini funkcionišu četiri odvojena atunomna pravna i sudska sistema – na nivou BiH, u oba entiteta i u Brčko distriktu BiH. To dovodi do neujednačenih pa i do suprotstavljenih pravnih rješenja i do neujednačene sudske prakse, pa time i do neravnopravnosti građana. Zbog toga se moraju kreirati ustavna rješenja da do toga ne dolazi.
4. Ustavom definirati princip sankcioniranja negiranja genocida i zločina protiv čovječnosti.
5. Ustavom je nužno precizno odrediti prava koja se štite institutom vitalnog nacionalnog interesa/nacionalnog veta u zakonodavnim tijelima države i nižih nivoa vlasti.
6. Izmjenama Ustava mora se precizirati onemogućavanje paralize njenih institucija te afirmirati građanski karakter društva i jačanje demokratske države po uzoru na sve demokratske države u Evropi i svijetu.

Učesnici tribine obavili su suret i posjetu Vladi Unko-sanskog kantona gdje je domaćin bio premijer USK Mustafa Ružnić kao i Grad Bihać gdje je delegaciju primio savjetnik gradonačelnika Jasmin Stambolija sa saradnicima gradonačelnika.

Predstavnici naših organizacija nastaviće sa održavanjem Javnih tribina diljem Bosne i Hercegovine, a prije svega u Gradu Mostaru, Banja Luci, Tuzli i drugim većim gradovima u Bosni i Hercegovini. Očekujemo podršku medija u Bosni i Hercegovini kako bi što veći broj građana bio upoznat sa usaglašenim principima jer su isti utemeljeni na presudama međunarodnih sudova (UN sudova i Evropskog suda za ljudska prava) te su kao takvi međunarodna obaveza Bosne i Hercegovine.