OTVORENO PISMO Vladi Federacije BiH i Domu naroda Parlamenta Federacije BiH povodom nepodržavanja kapitalnih nacionalnih projekata vezanih za identitet bošnjačkog naroda u Budžetu FBIH za 2025. godinu

Delegacija Vijeća Kongresa bošnjačkih intelektualaca je tokom decembra 2024. godine održala sastanke sa ministrima u Vladi Federacije BiH g. Dizdarom i g. Delićem, zamjenikom predsjedavajuće Vijeća ministara BiH g. Helezom, bošnjačkim delegatima u Domu naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine (g. Ademović, g. Džaferović, g. Softić i g. Đonlagić), koji predstavljaju parlamentarnu većinu na nivou Federacije Bosne i Hercegovine, prezentirajući Plan i program Vijeća Kongresa bošnjačkih intelektualaca u 2025. godini, uz detaljan Finansijski plan. Tokom susreta rukovodstvo VKBI funkcionerima je prezentiralo kapitalne projekte vezane za temeljna identitetska pitanja Bošnjaka, kojih u FBIH ima 70,4% po posljednjem popisu. Posebno su podcrtani projekti nastavka izrade višetomnog Rječnika bosanskog jezika – temelja identiteta Bošnjaka, prvog institucionalnog okupljanja relevantnih bošnjačkih vijeća iz država regiona – Matičnog društva bošnjačkih vijeća, izdavački projekti vezani za historiju Bosne i Bošnjaka, kao i niz drugih programa i projekata kojim se VKBI bavi već više od 32 godine postojanja.

Vijeće Kongresa bošnjačkkih intelektualaca predstavlja najbrojniju organizaciju civilnog društva bošnjačke provenijencije u Bosni i Hercegovini, sa više od 200 članova, od kojih je gotovo 90% sa zvanjima akademika, redovnih i vanrednih profesora, emeritusa, docenata, magistara nauka. Intencija i zahtjev VKBI bila je da se konačno, projekti i programi VKBI koji imaju kapitalni nacionalni karakter pozicioniraju u Budžetu Federacije BiH kao posebna stavka.

Uvidom u prijedlog Budžeta FBIH, koji smo dobili putem zastupnika u Predstavničkom domu Parlamenta FBIH koji ga je jučer i usvojio, saznali smo da pozicije za Vijeće Kongresa bošnjačkih intelektualaca  – NEMA. Postoje pozicije za nekoliko „akademija“, sa stotinama hiljada KM planiranih sredstava, no izuzev ANUBIH, sve ostale akademije registrovane su kao udruženja građana, a ne kao javne akademske ustanove. Po zakonima o udruženjima takve akademije mogu registrirati tri fizička lica, tako da izuzev naziva Akademija nema nikakvih drugih formalno-pravnih prepostavki da se radi o najvišim naučnim ustanovama u jednom društvu. Naravno, ovim napomenama ne želimo ni na koji način dovesti u pitanje želju i volju udruženja-akademija da se bave svojim statutarnim ciljevima pa tako ni političku odluku Vlade FBIH da ih finansira. Pitanje koje ostaje otvoreno jesu programi i projekti koji se finansiraju, te objašnjenje po kojim je kriterijumima Vlada FBIH određivala iznose za podršku, i koji su to nacionalni programi i projekti tu obuhvaćeni.

U kontekstu naprijed navedenog još jednom pozivamo Vladu Federacije Bosne i Hercegovine, ovaj put javno, jer očigledno sastanci i susreti nisu bili dovoljni, kao i delegate u Domu naroda Parlamenta Federacije BiH, posebno one iz reda Bošnjaka, da isprave propust i uvrste finansiranje projekata i programa VKBI u Budžet FBIH za 2025. godinu po uredno dostavljenom Zahtjevu Vladi Federacije BiH – premijeru Nerminu Nikšiću, i na taj način pokažu da uistinu imaju bosanski i bošnjački senzibilitet spram temeljnih projekata koje provodi VKBI. Alternativno, predlažemo da Dom naroda FBIH svojom odlukom (zaključkom) obaveže Vladu Federacije BiH da osigura sredstva za programe VKBI u 2025. godini po dostavljenom zahtjevu VKBI, preraspodjelom sredstava u Budžetu FBIH u 2025. godini, na šta Vlada FBIH po Zakonu ima pravo i mogućnost.

Ukoliko se ovaj propust ne otkloni kako objasniti da su Vlada i Parlament Federacije BIH probosanski – kada ne želi jasno i sistemski kroz transparentnu budžetsku poziciju (podršku) stati iza npr. nastavka izrade višetomnog Rječnika bosanskog jezika – najkompleksnijeg, najsveuobuhvatnijeg i najvećeg leksikografskog naučno-istraživačkog projekta u novoj povijesti Bosne i Hercegovine. O programima Matičnog društva bošnjačkih vijeća, prvog institucionalnog okupljanja Bošnjaka, da i ne govorimo.